Trong giai đoạn đầu tìm hiểu về hành trì thiền, thắc mắc phổ biến nhất thường xoay quanh việc: “Làm thế nào để thực hành thiền một cách chuẩn xác?” Dựa trên những kinh nghiệm từ Ngài Mahasi bài giảng, Bậc Thầy không sử dụng các lý thuyết trừu tượng để giải đáp, nhưng lại đưa ra một phương pháp cực kỳ thực tế: hãy chú tâm quán chiếu mọi vận hành của thân tâm ngay trong hiện tại.
Trong hệ thống Ngài Mahasi cho người mới, thiền không phải là việc tìm kiếm sự an lạc hay tĩnh lặng đặc biệt. Hành thiền là quá trình phát triển cái nhìn thấu đáo. Nếu thân thể cử động, hãy ghi nhận sự vận động đó. Lúc ý nghĩ khởi lên, cần nhận rõ trạng thái tư duy. Khi có khó chịu, biết khó chịu. Sự tỉnh giác này là yếu tố căn bản để hình thành tuệ giác.
Ngài Mahāsi luôn dạy người mới bắt đầu từ những gì đơn giản nhất. Chuyển động của hơi thở thông qua sự phồng xẹp của cơ bụng, được chọn làm đối tượng chính vì nó luôn hiện diện và dễ nhận biết. Khi sự ghi nhận “phồng, xẹp” được nối tiếp không gián đoạn, tâm thức sẽ từ từ lắng dịu các vọng tưởng và trở nên thanh tịnh hơn. Lúc tâm rời khỏi bụng, hãy đơn giản ghi nhận “nghĩ” và quay lại vị trí cũ. Đừng để sự bực bội hay nhu cầu phân tích làm gián đoạn việc thực hành.
Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư khẳng định yếu tố then chốt không phải là độ dài của thời khóa, mà là chất lượng của sự hay biết trong tỉnh thức. more info Thà rằng chỉ có ít phút tỉnh thức đúng pháp còn hơn ngồi lâu mà tâm trí tán loạn. Do đó, những người mới khởi sự không nên tạo áp lực quá lớn cho bản thân, mà hãy chú trọng vào việc duy trì thói quen và sự bền lòng.
Điểm độc đáo nổi bật trong lộ trình Ngài Mahasi cho người mới chính là việc hành thiền không chỉ bó hẹp ở việc tọa thiền. Dù là đi, đứng hay nằm, hành giả đều phải duy trì sự hay biết rõ rệt. Thậm chí trong các hoạt động đời thường như ăn uống, làm việc nhà hay giao tiếp, khi chánh niệm hiện tiền, tất cả đều là quá trình thiền định. Nhờ vậy, người hành giả dần học cách sống tỉnh thức giữa đời thường.
Nếu áp dụng chính xác các hướng dẫn từ Ngài Mahasi bài giảng, người tu tập sẽ bắt đầu thấu hiểu một đạo lý căn bản: mọi sự vật hiện tượng đều vận hành theo chu kỳ phát sinh và kết thúc. Thọ uẩn không vĩnh hằng, tư duy không tồn tại lâu, cảm xúc cũng chỉ là thoáng qua. Cái thấy này không dựa trên nền tảng lý thuyết mà dựa trên thực chứng cá nhân. Nó góp phần làm tiêu tan sự clinging và những thói quen phản ứng của tâm ý.
Đối với người mới khởi sự, hướng đi của Ngài Mahasi cho người mới là một lối về vô cùng vững chãi và thẳng thắn. Không cần tin vội, không cần mong cầu kết quả nhanh. Chỉ cần thực hành đúng, quan sát đều đặn, và để trí tuệ tự lớn lên theo thời gian. Đây chính là tôn chỉ tối thượng trong các lời dạy mộc mạc nhưng thâm thúy của Ngài Mahāsi.